حکایت ۴ بیمارستان قدیمی تهران که آلمانی‌ها ساختند | ماجرای خون آلودبودن پایتخت نشین‌ها چه بود؟

همشهری آنلاین- حمیدرضا رسولی:  وجه تاریخی خیابان وحدت اسلامی کمتر مورد توجه قرار گرفته اما بناهای مهمی در دل آن واقع شده و تهران شناس‌ها روایت‌های مختلفی درباره آنها روایت می‌کنند. یکی از این بناهای تاریخی، ساختمان بیمارستان رازی در حوالی میدان رازی است. داستان از این قرار است که طبق توافق رضا خان با آلمانی‌ها که در آن برهه روابط حسنه ای با ایران داشتند قرار شد ۴ بیمارستان در تهران ساخته شود. آلمانی‌ها در بازه زمانی ۴ ساله یعنی از سال ۱۳۱۰ تا ۱۳۱۴به تعهدات شان عمل کردند و ۴ بیمارستان مجهز در تهران ساختند و یکی از آنها بیمارستان ۱۰۰ تختخوابی رازی بود که در خرداد ۱۳۱۳ توسط دکتر عباس خان ادهم معروف به اعلم‌المک و تعدادی از رجال مملکتی افتتاح شد.

قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید 

آلمانی‌ها سه بیمارستان دیگر هم در نقاط دیگر تهران ساختند که شامل بیمارستان‌های فارابی، سینا و بیمارستان هزار تختخوابی در بلوار کشاورز می‌شد که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به بیمارستان امام خمینی(ره) تغییر نام داد.

جایی برای درمان بیماری ترسناک

تردیدی وجود ندارد که ساخت بیمارستان رازی در آن سال‌ها اهمیت فراوانی داشت و نیاز  آن روزهای مردم تهران بوده است. در آن سال‌ها برخی بیماری‌های پوستی مثل «برص» که ریشه ژنتیک داشت در پایتخت رواج پیدا کرده بود و شیوع برخی بیماری‌های واگیردار پوستی مثل «گال» یا «جرب» زندگی مردم را تهدید می‌کرد. جرب نوعی بیماری پوستی و عفونی با خارش شدید بود و طبق روایت‌هایی که از آن سال‌ها به جا مانده، مبتلایان به این بیماری پوستی گاهی تکه های آجر را به تنشان می کشیدند تا از شدت خارش پوست‌شان کم شود. برای همین در فرهنگ عامیانه به این بیماری «خارشَک» هم می‌گفتند. در آن سال‌ها، خون‌آلود بودن بدن برخی از مردم نشانه ابتلای آنها به بیماری جرب بود و بیمارستان رازی که یک مرکز درمانی تخصصی پوست بود در چنین بستری ساخته شد و بهره برداری رسید.

راهیابی به خیابان شاهپور

بیمارستان رازی را در اراضی قوام‌الدوله ساختند و به دلیل محصور بودن بین معدود ساختمان‌های آن سال‌ها به خیابان شاهپور راه نداشت تا اینکه خانه سراج الدوله بهزادی را خریدند و با تخریب آن، بیمارستان رازی به خیابان شاهپور راه پیدا کرد. بعد هم برای اینکه بیمارستان توسعه پیدا کند، قطعه زمین حسن خان اسفندیاری را خریدند و طرح توسعه بیمارستان هم توسط آلمانی‌ها به سرانجام رسید. تا سال ۱۳۳۴ که وضعیت آب شرب تهران مطلوب نبود و همه مردم از آب لوله کشی برخوردار نبودند، برای‌همین بیمارستان رازی روزهای شلوغی را سپری می کرد چرا که منشا بیشتر بیماری‌های پوستی، آلودگی آب شرب تهران بود.

با گذشت حدود ۹۰ سال از ساخت بیمارستان رازی در خیابان وحدت اسلامی، این بیمارستان هنوز هم جایی برای درمان بیماران پوستی است.